Dobrobyt społeczny w świetle ekonomii szczęścia na przykładzie wybranych państw Unii Europejskiej

 Abstrakt

Motywacja: Jednym z podstawowych problemów makroekonomii jest kwestia dobrobytu społeczeństw. W przeszłości, znacząca część ekonomistów zwykła utożsamiać wielkość gospodarki, bądź dynamikę jej wzrostu, ze stopą życiową. Obecnie, ocena dobrobytu społeczeństwa sprowadza się do oceny jakości życia w danym państwie. W głównym nurcie rozważań makroekonomicznych przyjęło się posługiwanie miarą jaką jest Produkt Krajowy Brutto (PKB) wraz z jej pochodnymi. Niestety wskaźniki te nie obejmują wielu kluczowych czynników wpływających na poziom dobrobytu. Z tego powodu na przestrzeni lat zastosowano nowe, szersze podejście i opracowano nowe mierniki takie, jak np. Wskaźnik Rozwoju Społecznego (Human Development Index, HDI). Koniecznym wydaje się rozważenie ich wartości poznawczej w kontekście współczesnego dorobku ekonomii szczęścia. W tym celu dokonano przeglądu najpopularniejszych wskaźników dobrobytu i jakości życia oraz skonfrontowano je z pozaekonomicznymi danymi opisującymi procesy zachodzące w społeczeństwach, zwracając szczególną uwagę na różnice interpretacyjne i możliwe odmienne oceny.

Cel: Celem jest ocena pomiaru jakości stopy życiowej, przez przegląd dostępnych rozwiązań i metod oraz konfrontacja wyników z danymi publicznych statystyk wybranych państw Unii Europejskiej (UE).

Materiały i metody: Wykorzystano przegląd systematyczny i analizę krytyczną literatury, analiza zagregowanych danych makroekonomicznych oraz statystyki publicznej. Materiał empiryczny stanowią dane publikowane przez Eurostat, Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (Organisation for Economic Co-operation and Development, OECD), Światową Organizację Zdrowia (World Health Organization, WHO) oraz Bank Światowy (World Bank).

Wyniki: Istnieją istotne różnice w ocenie jakości życia między wskaźnikami przyjętymi w głównym dyskursie ekonomicznym a empirycznymi danymi z innych nauk, tj. społecznych czy medycznych.

 Bibliografia

• Arystoteles. (2007). Etyka Nikomachejska. Warszawa: PWN.
• Barro, R.J. (1997). Makroekonomia. Warszawa: PWE.
• Cieślik, E. (2008). Wybrane alternatywne sposoby mierzenia poziomu rozwoju gospodarczego. Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy, 1(1–2). doi:10.12775/EQUIL.2008.010.
• Cobb, C., Halstead, T., i Rowe, J. (1995). If the GDP is up, why is America down? Atlantic Monthly.
• Czapiński, J. (2012). Ekonomia szczęścia i psychologia bogactwa. Nauka, 1.
• Czapiński, J. (red.). (2005). Psychologia pozytywna: nauka o szczęściu, zdrowiu, sile i cnotach człowieka. Warszawa: PWN.
• Easterlin, R.A. (1974). Does economic growth improve the human lot? Some empirical evidence. W: P.A. David, i M.W. Reder (red.), Nations and households in economic growth: essays in honor of Moses Abramovitz. New York : Academic Press.
• Easterlin, R.A. (1995). Will raising the incomes of all increase the happiness of all. Journal of Economic Behavior and Organization, 27(1). doi:10.1016/0167-2681(95)00003-B.
• Eurostat. (2019). Pobrane 12.06.2019 z https://ec.europa.eu.
• Gallup Analytics. (2018). Gallup global emotions report. Pobrane 12.06.2019 z https://www.gallup.com.
• Kahneman, D. i, Sugden, R. (2005). Experienced utility as a standard of policy evaluation. Environmental & Resource Economics, 32(1). doi:10.1007/s10640-005-6032-4.
• Kahneman, D., i Deaton, A. (2010). High income improves evaluation of life but not emotional well-being. Proceedings of the National Academy of Sciences, 107(38). doi:10.1073/pnas.1011492107.
• Kanasz, T. (2015). Uwarunkowania szczęścia: socjologiczna analiza wyobrażeń młodzieży akademickiej o szczęściu i udanym życiu. Warszawa: Akademia Pedagogiki Specjalnej.
• Krugman, P. i Wells, R. (2012). Makroekonomia. Warszawa: PWN.
• Layard, R. (2003). Happiness: has social science a clue? Lecture 1: what is happiness? Are we getting happier? Pobrane 12.06.2019 z http://eprints.lse.ac.uk.
• Michoń, P. (2010). Ekonomia szczęścia. Poznań: Dom Wydawniczy Harasimowicz.
• Mietzel, G. (2008). Wprowadzenie do psychologii. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Milewski, R. i Kwiatkowski, E. (red.). (2005). Podstawy ekonomii. Warszawa: PWN.
• Nordhaus, W.D. i Tobin, J. (1972). Is Growth Obsolete? W: W.D. Nordhaus, i J. Tobin, Economic research: retrospect and prospect: economic growth. New York: National Bureau of Economic Research.
• OECD. (2019). Pobrane 12.06.2019 z https://data.oecd.org.
• Rekowski, M. (2015). Mikroekonomia. Poznań: Contact.
• Sacks, D., Stevenson, B., i Wolfers, J. (2010). Subjective well-being, income, economic development and growth. NBER Working Paper Series, 16441. doi:10.3386/w16441.
• Smith, A. (2015). Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, tom 1. Warszawa: PWN.
• Sobczyk, M. (2007). Statystyka. Warszawa: PWN.
• Stiglitz, J.E., Sen, A., i Fitoussi, J.P. (2009). Report by the Commission on the measurement of economic performance and social progress. Pobrane 12.06.2019 z https://ec.europa.eu.
• Tatarkiewicz, W. (2008). O szczęściu. Warszawa: PWN.
• Veenhoven, R. (2005). Happiness in hardship. W: L. Bruni, i Porta, P.L., Economics and happiness: framing the analysis. Oxford: Oxford University Press. doi:10.1093/0199286280.001.0001.
• WHO. (2019). Pobrane 12.06.2019 z https://www.who.int.
• Włodarczyk, K. (2014). Ekonomia wobec poczucia szczęścia. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 4.
• World Bank. (2019). Pobrane 12.06.2019 z https://data.worldbank.org.

 Informacje uzupełniające

Wkład autorski: autorzy zaakceptowali ostateczną wersję artykułu. Ich wkład w powstanie artykułu jest następujący: A.W. opracował koncepcję i plan artykułu, A.W. zebrał dane, K.K. przeanalizował i zinterpretował dane, K.K. przygotował szkic artykułu, A.W. krytycznie zrewidował artykuł pod kątem istotnej zawartości intelektualnej.

Źródła finansowania: artykuł został sfinansowany w całości ze środków Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.

Podziękowania autorskie: autorzy składają podziękowania za pomoc w przygotowaniu artykułu następującym osobom i instytucjom: dr Sławomir Kuźmar oraz Zarząd SKN Pecunia Moderna.

Uwagi: wyniki badania były zaprezentowane w formie abstraktu na 9. Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Problemy gospodarki światowej (10 maja 2019, Toruń).