Catallaxy

Catallaxy

Volume 4 Issue 2 December 2019, ss. 95–101

Neoliberalizm szkoły chicagowskiej a kryzys gospodarczy XXI wieku w Stanach Zjednoczonych

Autor:

Damian Kowalski 

Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

orcid.org/0000-0002-0653-1967

Oryginalny artykuł przeglądowy

Opublikowany online 17.09.2019

doi: 10.24136/cxy.2019.009

Cytowanie:

Kowalski, D. (2019). Neoliberalizm szkoły chicagowskiej a kryzys gospodarczy XXI wieku w Stanach Zjednoczonych. Catallaxy, 4(2): 95–101. doi:10.24136/cxy.2019.009.

Abstrakt

Motywacja: Krach na amerykańskim rynku finansowym w 2008 roku zapoczątkował kryzys o charakterze globalnym. Rozpoczęła się poważna debata nad jego przyczynami, a w niej pojawiają się głosy o istotnej roli neoliberalnych założeń nurtu chicagowskiego, postrzeganego jako koncepcja ekonomiczna i ideologia dotykająca szeroko rozumianej sfery polityczno-społecznej. Chęć przedstawienia takiej krytycznej oceny stanowiła bezpośrednią przyczynę podjęcia niniejszego tematu.

Cel: Celem artykułu jest zidentyfikowanie potencjalnego wpływu neoliberalizmu szkoły chicagowskiej oraz polityki gospodarczej państwa, prowadzonej na gruncie tej doktryny na kryzys gospodarczy 2008+ w Stanach Zjednoczonych.

Materiały i metody: Wykorzystano metodę krytycznej analizy literatury z zakresu teorii kryzysów gospodarczych, neoliberalizmu, neoliberalizmu szkoły chicagowskiej oraz kryzysu XXI wieku.

Wyniki: Ze względu na rozbieżności, trudno jednoznacznie wskazać, czy i w jakim stopniu neoliberalizm nurtu chicagowskiego i polityka gospodarcza państwa, prowadzona na gruncie tej doktryny przyczyniły się do kryzysu gospodarczego 2008+. Ze względu na wyraźnie przeważające głosy przeciwników tej doktryny i ich refleksje, można stwierdzić istnienie takiego wpływu.

Słowa kluczowe:

kryzys; Stany Zjednoczone; neoliberalizm nurtu chicagowskiego

  JEL:

G2; N2; E5

Bibliografia

  • Balcerowicz, L. (2010). Przedmowa. W: J.B. Taylor. Zrozumieć kryzys finansowy: przyczyny, skutki, interpretacje. Warszawa: PWN.
  • Balcerowicz, L. (2012). Odkrywając wolność: przeciw zniewoleniu umysłów. Poznań: Zysk i S-ka.
  • Fiedor, B. (2010). Kryzys gospodarczy a kryzys ekonomii jako nauki. Ekonomista, 4.
  • Górczyńska, A., i Szczepaniak, K. (2009). Formuła partnerstwa publiczno-prywatnego w warunkach kryzysowych. W: S. Antkiewicz, i M. Pronobis M., (red.), Gospodarka w warunkach kryzysu. Warszawa: CeDeWu.
  • Kowalski, D. (2018). Neoliberalizm nurtu chicagowskiego a kryzys gospodarczy 2008+ w Stanach Zjednoczonych: ujęcie krytyczne. Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń.
  • Kunowska, K. (2009). Rola, w dobie kryzysu, wydawanych przez samorządowe organy podatkowe indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego. W: S. Antkiewicz, i M. Pronobis M., (red.), Gospodarka w warunkach kryzysu. Warszawa: CeDeWu.
  • Lubowski, A. (2010). Przyczyny kryzysu: wywiad z prof. Johnem B. Taylorem. Pobrane 12.09.2019 z https://www.polityka.pl.
  • Ładyka, S. (2012). Liberalizm czy neoliberalizm w polityce gospodarczej państwa. Prace i Materiały Instytutu Handlu Zagranicznego Uniwersytetu Gdańskiego, 31(2). doi:10.4467/23539496IB.12.001.2626.
  • Markiewka, T. (2017). Język neoliberalizmu: filozofia, polityka i media. Toruń: UMK.
  • Mizińska, J. (2016). Patologia znormalizowana: narcyz, midas i singiel. Kultura i Wartości, 18. doi:10.17951/kw.2016.18.7.
  • O’Sullivan, J. (2010). Finansowa burza. W: J. Kloczkowski, i J. Price (red.), Platon na Wall Street: konserwatywne refleksje o kryzysie ekonomicznym. Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej.
  • Pysz, P. (2014). Teoretyczne podstawy badań ładu gospodarczego stanowionego i spontanicznego w transformacji systemowej byłej NRD i Polski 1990–2010. W: A. Grabska, M. Moszyński, i P. Pysz (red.), Stanowiony i spontaniczny ład gospodarczy w procesie transformacji systemowej Polski i byłej NRD. Toruń: Instytut Badań Gospodarczych.
  • Roubini, N. i Mihm, S. (2011). Ekonomia kryzysu. Warszawa: Wolters Kluwer Business.
  • Stiglitz, J.E. (2010). Freefall: jazda bez trzymanki: Ameryka, wolne rynki i tonięcie gospodarki światowej. Warszawa: PTE.
  • Stiglitz, J.E. (2012). Kapitalistyczne głupstwa: pięć najpoważniejszych błędów, które doprowadziły do krachu. W: G. Carter (red.), Na krawędzi: opowieści o kryzysie: prawdziwe historie z Wall Street z magazynu Vanity Fair. Warszawa: Kurhaus.
  • Szahaj, A. (2014). Kapitalizm drobnego druku. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
  • Szymański, W. (2009). Kryzys globalny: pierwsze przybliżenie. Warszawa: Difin.
  • Taylor, J.B. (2010). Zrozumieć kryzys finansowy: przyczyny, skutki, interpretacje. Warszawa: PWN.
  • Walkowski, M. (2013). Przyczyny powstania globalnego kryzysu finansowego 2008+: analiza i porównanie wybranych opinii. Przegląd Strategiczny, 2. doi:10.14746/ps.2013.2.11.

Informacje uzupełniające

Źródła finansowania: artykuł został w całości sfinansowany ze środków własnych autora.

Uwagi: wyniki badania były zaprezentowane w innej formie, tj. pracy licencjackiej Kowalski (2018).